maandag 30 januari 2012

And the winner is...

In de berichtgeving over het PvdA-congres van vorige week is een opmerkelijk punt nogal ondergesneeuwd door de sensationele bekendmaking dat Job Cohen zich voortaan als een oppositieleider gaat opstellen - dat dat überhaupt nieuwswaardig was zegt wat over de staat van deze partij en haar huidige leider. In de slipstream van deze mededeling koos de PvdA er en passant voor om voortaan een open lijsttrekkersverkiezing te houden. De benoeming bij coöptatie van Cohen is in retrospectief blijkbaar toch niet het wondermiddel gebleken dat de partij er van verwachtte.

Als extraatje mogen voortaan ook niet-partijleden zich voor het lijsttrekkerschap aanmelden. Het moet niet gekker worden! Het is al op het randje dat de partij zo nu en dan niet-PvdA'ers aantrekt om namens de sociaal-democratie wethouder te worden, maar daar valt in ieder geval inhoudelijk nog wat voor te zeggen. Een goede vakwethouder met sociaal-democratisch gevoel is wellicht te prefereren boven een doorgewinterde partijtijger zonder verstand van zaken.

Maar de lijsttrekker voor de Tweede-Kamerverkiezingen? Heeft er niemand op dat congres bij nagedacht dat de nummer één op de lijst niet alleen wordt ingehuurd om zo veel mogelijk stemmen te trekken, maar ook en vooral als politiek leider daarna? En voor die tweede functie is het wel degelijk prettig dat iemand aantoonbare verwantschap, blijkend uit een - liefst enigszins langdurig - lidmaatschap, met de partij bezit. Het is niet zo moeilijk om een aantal mensen te bedenken die als lijsttrekker flink zouden scoren - maar die je never nooit aan het hoofd van welke politieke partij dan ook zou willen zien omdat ze daar de koers kunnen uitzetten.

Het is een symptoom van het verval van de politiek. In mijn - blijkbaar volstrekt achterhaalde - optiek probeert een partij veranderingen in de maatschappij aan te brengen, gebaseerd op haar ideologie en haar politiek programma. Met dat programma gaat die partij de boer op om te kijken hoe breed de steun is voor het voorgenomen beleid, en behaalt dan eventueel voldoende macht om dat ook uit te voeren. Bij de PvdA wordt dat nu omgedraaid: eerst gaan we met een populaire lijsttrekker zo veel mogelijk macht binnenhalen, en dan zien we wel wat we daarmee gaan doen.

Misschien kan John de Mol er een leuk televisieprogramma van maken. Formats genoeg. So you think you are a political leader? Politics got talent? Of is het wellicht meer iets voor Frits Sissing, 'Op zoek naar... de nieuwe PvdA-lijsttrekker'? Kan de opkomst en neergang van de eens zo trotse sociaal-democratie mooi in een musical worden gegoten...

donderdag 26 januari 2012

Column Vox: Peace, man!

Kort geleden vroeg de redactie van het Jaarboek Numaga een goede collega en mij om een artikeltje te schrijven over het imago van het linkse Nijmegen in de jaren zeventig. Een leuk verzoek, waaraan ik – zoals altijd bij leuke verzoeken – enthousiast gehoor gaf. Onder de titel ‘Een modelboerderij voor de rest van Nederland' fileerden wij het belang van deze tijdspanne voor de Waalstad. Natuurlijk, links was erg luidruchtig en spraakmakend in die tijd, maar dat betrof een overwegend academische elite –gewone Nijmegenaren vonden toch vooral dat dat langharige werkschuwe tuig maar eens gewoon aan de slag moest, in plaats van hen, veelal tegen hun wil, te bevrijden.

Het is een gestolde mythe – wij veronderstelden omdat de deelnemers uit die tijd hun eigen geschiedenis hadden geschreven. En daarin zijn ze – met hun ideologische verwantschap aan Kim Jong-Il niet echt verbazingwekkend –bepaald niet bescheiden gebleven.

Al voor de jaarboeken in de winkel lagen, reageerde een voormalige zelfverklaarde linkse hotshot als door een adder gebeten. De Piersonrellen, ‘culminatiepunt van alle linkse wederwaardigheden’ hadden we niet genoemd! Tja, die speelden in de jaren tachtig… En een maandje na verschijning ontving ik via de mail nog een hilarische reactie van een toenmalige activist. Ten eerste werden mijn brother in crime en ik volgens hem gedreven door na-ijver op zijn generatie, omdat wij die wonderbaarlijke tijd niet meegemaakt hadden. Ten tweede keken wij met academisch dedain – de brievenschrijver is HAN-docent, vandaar, en nog wel in de door links verfoeide marketing - neer op de maatschappijkritische activistische student van toen. En ten derde – daar komt-ie – moesten wij niet vergeten dat wij zulke artikelen alleen maar konden schrijven door het belangrijke werk dat hij en zijn kornuiten voor ons hadden verricht.

Wij bleken, met andere woorden, in de hand van onze bevrijder te bijten! Met een dreigend ‘wees je dat wel bewust!’ en een oproep om linkse geschiedenis voortaan in handen van keurige linkse historici te geven (die is ‘niet in goede handen’ bij ‘wat neutrale historici’  en er zou eeuwen na nu nog over deze 'periode van verlichting' worden geschreven – hallo Kim Jong-Il) sloot hij af. Ik heb hem hartelijk bedankt voor het onderbouwen van onze veronderstelling. Peace, man!

woensdag 25 januari 2012

Wilders en het gelijk van de kiezer

Een interview gisteren met Geert Wilders. Dat zien we niet vaak; Geert is meer van het twitteren - waarschijnlijk omdat zijn boodschap beter in een zeer beperkt aantal lettertekens past. Maar goed, hij mocht aanschuiven bij een tamelijk kritiekloze Frits Wester, vooral om de SP aan te pakken. Want voor het eerst sinds de oprichting van zijn eenmanspartij gaat het bergaf in de peilingen. En dat doet pijn.

Wat Wilders te melden had was tamelijk voorspelbaar en daarom niet bijster interessant. Maar de peilingen laten wel een opmerkelijke trend zien: er is een grote overloop van de PVV naar de SP. Van de PVV naar de SP! Van de meest rechtse partij in het politieke spectrum naar de meest linkse! Dat zegt veel over het betreffende deel van het electoraat. Nooit tevreden, tegen stemmen om het tegen stemmen. Eigenbelang eerst. En vooral: geen kaas gegeten van het inhoudelijke program van deze partijen, want met een beetje achterliggende kennis is een dergelijke overstap nauwelijks te maken.

Maar het zegt nog iets. Waar bij de start van dit kabinet ronkend werd geadverteerd met de wens van Nederland voor een rechts kabinet en een rechts beleid, geven de peilingen aan dat daarvan geen sprake is. Links of rechts zal de PVV-kiezer wordt wezen; het gaat om behoud van het bekende. De bekende identiteit, het bekende inkomen, de bekende sociale zekerheid, het bekende pensioen. Behoudzucht is de brug tussen PVV en SP - en de kiezer blijkt behoudzuchtig. In ieder geval bij Maurice de Hond.

De kiezer heeft altijd gelijk, is een altijd gehoord adagium in Den Haag daags na de verkiezingen. Maar wat blijft er over van dat gelijk als de kiezer zelf niet weet waarvoor hij kiest? Niet veel meer dan het gelijk van de vismarkt.

maandag 23 januari 2012

Italiaanse boodschap aan Geert Wilders


Wel politieke invloed maar geen echte verantwoordelijkheid? Staaltje politieke lafheid en een echte kapitein onwaardig. Dus: Ga aan boord, lummel! (en dan is lummel heel vriendelijk politiek correct vertaald...)

Compassie

Het CDA gaat er voor! En hoe. Met een hoog Eureka-gehalte moderniseren de laatsten der christendemocraten hun kernwaarden. Compassie moet het worden. Tuurlijk, dacht ik meteen. Als er één woord thuis hoort bij een club die nieuwtestamentisch bezig wil zijn, dan is het wel compassie. Want de held uit hun verhaal, de man die meer dan tweeduizend jaar christendom op zijn geweten heeft, is toch - vooruit, samen met de Dalai Lama - de kampioen mededogen?

Maar het C-woord was nog niet gevallen, of een groep tweederangs prominenten begon al te morren. Compassie is zijig. Compassie is links. Compassie is niet te rijmen met wat we aan het doen zijn: het saneren van Nederland. Daar kunnen we geen compassie bij gebruiken, daarvoor hebben we een rekenmachine nodig. En preken over compassie terwijl je een akkoord uitvoert waar de handtekening van Wilders onder staat, tja, da's niet erg geloofwaardig.

Het deed mij denken aan het oprichtingscongres van het CDA, waar ook een richtingenstrijd plaatsvond. Met Van Agt als eerste lijsttrekker had het CDA een rechts imago, zeer tegen de zin van tweede man Aantjes. Hij hield daarom op dat congres zijn beroemde 'Bergrede', vol met compassie. het CDA moest de hongerige voeden, de zieke verplegen, de vluchteling huisvesten. Inderdaad, vrijwel dezelfde woorden als die van de grote roerganger J.C. van Nazareth.

Het resultaat is bekend. De CDA-compassie leidde tot het kabinet-Van Agt-Wiegel en later de kabinetten-Lubbers. Er was nog nooit zo hard en zo 'no-nonsense' gesaneerd als na die Bergrede. Een waarschuwing lijkt dus op zijn plaats: als het CDA compassie preekt, pas dan op je tellen!